همان گونه که بدن انسان نیاز به ویتامین های گوناگونی دارد و خداوند میوه های متنوعی برای تامین این نیازهای متنوع خلق کرده است روح انسان هم نیاز های متنوعی دارد که خداوند در این جهت نیز عبادت های متنوعی را قرار داده است تا نیازهای روحی او تامین شود.به عنوان مثال نمازهای یومیه را واجب نموده است که انسان روزی 5 مرتبه خود را در چشمه سار رحمت الهی شستشو دهد تا غبار گناه از وجود خود پاک نماید و نماز سپری باشد در مقابل حجوم شیطان و هوای نفس.بعد از چندین ساعت دل مشغولی های مادی و دنیایی این نماز است که به دل انسان جلا می دهد و نور الهی را در وجود انسان منعکس می نماید.
روزه قوای روحی انسان را در مقابل شهوت و شکم پرستی تقویت می کند و به انسان طعم نعمت های الهی را گوشزد می کند و انسان در هنگام روزه است که درک می کند یک لیوان آب چقدر ارزش دارد و او چنان ناتوان است که نمی تواند بدون همین لیوان آب زندگی کند...
و هر کدام از حج،زکات،امر به معروف و نهی از منکر ویتامین های خاصی دارند که یک روح برای سالم ماندن به آن ها نیاز دارد
در این میان اعتکاف را می شود معجون عبادت ها نام برد چون اعتکاف مخلوطی از چند عبادت بسیار قوی می باشد که بخش اعظمی از نیاز های روح را تامین می کند در این معجون عبادی موادی همچون نماز قرار دارد که در روایاتی بسیار زیبا از مولی متقیان  وارد شده است که ایشان فرمودند:نماز شستشو دهنده گناهان است،نماز قلعه و دژ محکمی است که نماز گزار را از حملات شیطان حفظ می نماید«1»
ماده دیگر این معجون روزه است،آن هم روزه در ایام البیض ماه رجب که در روایتی از نبی گرامی اسلام وارد شده است که ایشان فرمودند:هر کس سه روز از وسط ماه رجب را روزه بدارد و شب هایش به نماز شب قیام کند از دنیا رحلت نمی کند مگر با توبه نصوح.«2»
در این معجون بسیار قوی ویتامین دیگری همچون حضور در مسجد وجود دارد که این حضور بسیار آرامش بخش می باشد همان گونه که در روایتی از رسول گرامی اسلام این گونه نقل شده است که ایشان فرمودند:هر کس که مسجد خانه اش باشد خداوند آسایش و آرامش و عبور از صراط را برای او ضمانت می کند و مومن در مسجد همانند ماهی در دریا است.«3»
ماده دیگری که این معجون را تشکیل می دهد،عمل ام داود می باشد که از با عظمت ترین اعمال مستحبی در طول سال به حساب می آید و در آن دعای استفتاح و اعمال معنوی دیگری وجود دارد،در فضیلت دعای استفتاح این گونه روایت شده است که امام صادق علیه السلام فرمودند:دعای استفتاح،دعایی است که با آن درهای آسمان باز می شود و خواننده آن،دعایش در همان ساعت مستجاب می شود و برای کسی که آن را بخواند پاداشی جزء بهشت نیست.«4»
این عبادت زیبا به حج هم شباهت زیادی دارد همان گونه که در احرام برخی موراد حرام می شود برای معتکف هم برخی موراد مانند آمیزش با همسر،بیرون رفتن از مسجد،روزه نگرفتن و...ممنوع می باشد.
کمترین زمان برای اعتکاف سه روز است و این سه روز فرصت مناسبی است که انسان به دور از شلوغی ها و مشغله ها،نهال تفکر را در وجود خود شکوفا سازد و به وسیله آن نقاط ضعف و قوة خود را بشناسد و ره صد ساله را یک شبه طی کند همان گونه که در روایات بسیار زیبایی از رسول اکرم وارد شده است که ایشان فرمودند:یک ساعت تفکر بهتر از 70 سال عبادت است«5» و اعتکاف فرصتی است برای تفکر،البته تفکری که به معنویت و شناخت الهی انسان اضافه کند نه هر تفکری...
          
منابع:
ا:شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج 20 ص 313 و غرر الحکم ص 56 
2:اعتکاف تطهیر صحیفه اعمال ص 29
3:مستدرک الوسایل ج 3 ص 444
4:اعتکاف ابرار موسسه دار الهدی ص 107
5:مصباح الشریعه-ترجمه مصطفوی ص 423